Kerala zawdzięcza swą międzynrodową sławę Kathakali, liczącemu ponad trzysta lat tańcowi klasycznemu, który połączył elementy baletu, opery, maski i pantomimy.

Kathakali taniec rodem z Kerali        
Wpisany przez sharath kumar  
Piątek, 19 Wrzesień 2008

KATHAKALI

Kerala zawdzięcza swą międzynrodową sławę Kathakali, liczącemu ponad trzysta lat tańcowi klasycznemu, który połączył elementy baletu, opery, maski i pantomimy. Teatr Kathakali rozwinął się z takich form widowiskowych jak Kootiyattam (klasyczny świątynny teatr sanskrycki), Krishnanattam (teatr obrzędowy) i Kalarippayattu (teatr sztuki walki).
Kathakali przedstawia myśl i fabułę indyjskich eposów Ramajany i Mahabharaty oraz Puran Bhagawata. Prezentowane po zmierzchu w otoczeniu świątyń sztuki teatru Kathakali są obwieszczane przez Kelikottu, czyli półgodzinny wstęp muzyczny na dwóch rodzajach bębnów przy akompaniamencie cymbałów i gongu zw. Chengila.`
Bogactwo intensywnych kolorów, ekspresja, muzyka, dramat i taniec nie znajdują sobie podobnych w żadnej innej formie sztuki.


MOHINIYATTOM
O falistym ruchu ciała taniec czarodziejki – oto znamienna forma klasycznego tańca z Kerali. Powolny, pełen wdzięku, kołyszące ruchy ciała, rąk i nóg, pełne emocji gesty oczu i rąk – oto jedyna i niezwykła forma tego tańca. Prosta, elegancka, złoto-filigranowa suknia o czystej bieli lub kolorze kości słoniowej przypomina tradycyjny ubiór keralskich kobiet. Taniec Mohiniyattom bierze swój początek z hinduskiej mitologii, z opowieści o królu Rugmandzie, który obiecał swej kochance Mohini spełnienie każdego życzenia...

THIRUVATHIRAKALI
Thiruvathirakali lub inaczej Kaikottikali jest bardzo popularnym wśród kobiet keralskich tańcem spotkań towarzyskich. Jednak nie istnieją źródła dokumentujace jego pojawienie się w konkretnym okresie historycznym. Niestylizowany taniec, tańczony wokół oliwnej lampy to najpopularniejsza forma Thiruvathirakali jaką się obserwuje wśród nastolatek lub kobiet w średnim wieku. Podczas wszystkich uroczystych spotkań, tak kobiety z sąsiedztwa, jak i krewni rodzin tańczą i śpiewają pieśni typowe dla takiego, ludowego stylu życia.

KALARIPAYATTU
Kalaripayattu jest najznamienitszą, starożytną i tradycyjną formą sztuki walki powstałej w Kerali, nazywanej Matką wszystkich sztuk walki w świecie. Jej nazwa powstała z połączenia dwóch słów: kalari (arena, ring) i payattu (walka). Istnieją legendy i historyczne świadectwa, których tematem są walki wielkich wojowników Kalaripayattu, zarówno mężczyzn jak i kobiet. Bardzo wcześnie ( w wieku 7 lat) zaczynano przysposabiać dzieci - adeptów do tych walk. Każdy trening o surowym rygorze, wymagający dużej sprawności fizycznej i uczący koncentracji, poprzedzony był masażem z użyciem oleju. Początkowo do ćwiczeń nie używano broni i były to tzw. walki o pustych rękach. Stopniowo zaczynano walczyć z mieczem, sztyletem, tarczą, dzidą, kijem. Długotrwały trening powodował powstawanie harmonii ciała i umysłu prowadzącej w konsekwencji do perfekcyjnej umiejętności opanowania własnego ciała. Bardzo ściśle przestrzegano, aby działania Kalari nigdy nie były podejmowane w celu zabicia, lecz w obronie w obronie własnej lub społeczności.

VELAKALI
Velakali jest widowiskiem parateatralnym o charakterze rytualnym. Biorą w nim udział mężczyźni w różnym wieku. Tancerze ubrani w tradycyjne stroje poruszają się wojennym potrójnym krokiem zwalniając lub przyspieszając i prezentując jednocześnie techniki walki. W zależności od okazji i miejsca przedstawiano różne wersje widowiska. Było ono również wykorzystywane do tradycyjnych powitań królewskich.

THEYYAM
Słowo THEYYAM – inaczej taniec bogów - pochodzi od słowa ‘Daivam’ oznaczającego boga w potocznym języku malajalam. Wywyższanie człowieka do stanu boskiego jest fenomenem tej ludowej sztuki rytualnej, bowiem w przekonaniu widzów aktorzy przywołując bogów identyfikują się z nimi. Tylko niektóre wspólnoty lokalne mają prawo do przedstawiania tej rytualnej formy parateatralnej. W przygotowaniu widowiska biorą udział wszyscy członkowie wspólnoty mając nadzieję, że przedstawiani przez nich bogowie pomogą w rozwiązaniu problemów życiowych danej społeczności. Toteż Theyyam stanowi integralną część życia społecznego w zależności od pory roku. Olbrzymie, kolorowe kostiumy oraz makijaż są znaczącą cechą tej formy teatralnej.

OPPANA
Oppana to rodzaj towarzyskiej rozrywki wiejskich kobiet należących do społeczności muzułmańskiej w północnej Kerali. Prawdopodobnie mężczyźni również mieli swoją Oppanę.
Oppana keralska liczy sobie 800 lat. Jest inscenizowana w wigilię wesela w celu zabawienia narzeczonej lub narzeczonego.
Słowa z keralskiej pieśni Mappila Paattu ilustrują to ludowe, towarzyskie wydarzenie.
 
MARGAM KALI
Margam Kali to przedstawienie o religijnym charkterze, chociaż w swej znamienitej postaci jest podobne do Kali z Thiruvathira. Najczęściej brali w nim udział chrześcijanie keralscy, a pojawienie się Margam Kali jest datowane na lata 1660 – 1770 n.e. Tematem pieśni ilustrujących przedstawienie jest życie Świętego Mateusza. Lampa oliwna paląca się na środku sceny i mająca jedenaście bawełnianych knotów, reprezentuje postać Jezusa Chrystusa. Dwunastu tancerzy ubranych w tradycyjne stroje keralskie tańczy wokół lampy role uczniów Chrystusa.

PATAYANI
Patayani przedstawia czas wojennych działań i dlatego bierze w nim udział wiele postaci ubranych w kolorowe stroje i wielkie ozdoby. Prawdopodobnie treść Patayani oparta jest na micie o zwycięstwie bogini Kali nad demonem Dariką. Oprócz rytualnego znaczenia w tym przedstawieniu ma ważne znaczenie fakt, że do każdego Patayani przygotowuje się nowe, malownicze stroje i duże dekoracje. Żaden kostium nie przetrwa do następnego, nawet jeśli jest ono wznawiane po kilku dniach. Na scenie pojawiają się bogowie, półbogowie, diabły i szlachetne postacie. Dodatkową atrakcją przedstawienia jest specjalny rodzaj intensywnie kolorowych masek poruszanych za pomocą rąk aktorów, a zrobionych z liści plamy arekowej...

tłumaczenie na język polski - Maria-Elżbieta Sajenczuk
Od Tłumaczki:
Po zapoznaniu się z tekstami Shiratha Kumara prezentującymi widowiska teatralne i parateatralne Kerali, postanowiłam zmienić formę tłumaczenia tak, aby dodać więcej informacji pozwalających nam zrozumieć strukturę każdego widowiska i jego kontekst kulturowy. Tym bardziej, że tradycja teatralna Kerali należy do najbardziej interesujących i wciąż żywotnych w Indiach.
Przygotowując swoje teksty korzystałam z pracy Krzysztofa Renika “Kathakali, sztuka indyjskiego teatru” z 1994 r. Warto przypomnieć, że Krzysztof Renik – etnograf, badacz i publicysta – pełni obecnie obowiązki korespondenta Polskiego Radia w Iraku.